آیا می دانستید انتخاب نوع غذا و نوشیدنی می تواند عملکرد شما را هنگام امتحان دادن تحت تأثیر قرار دهد؟
به گزارش خبرگزاری مهر، راسخون نوشت: دوران امتحانات همیشه با استرس، بی خوابی و تلاش فراوان همراه است. در این روزها مغز و بدن دانش آموز بیش از هر زمان دیگری به سوخت و انرژی مناسب نیاز دارند. تغذیه درست میتواند تفاوتی چشمگیر در عملکرد ذهنی، تمرکز و حتی آرامش روان ایجاد کند. این مقاله راهنمایی کامل است برای آنکه بدانیم در روزهای امتحان چه بخوریم تا بهترین نتیجه را بگیریم.
توجه به سلامت تغذیهای در این دوران حیاتی، صرفاً برای جلوگیری از گرسنگی نیست؛ بلکه این امر مستقیماً بر توانایی مغز برای رمزگشایی، ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات تأثیر میگذارد. مصرف مواد مغذی مناسب به حفظ سطح انرژی پایدار در طول جلسات مطالعه طولانی کمک کرده و از افت عملکرد ناشی از نوسانات قند خون جلوگیری میکند.
۱. نقش تغذیه در عملکرد مغز
مغز انسان، با وجود وزن کم نسبت به کل بدن، حدود ۲۰ درصد از کل انرژی روزانه بدن را مصرف میکند. این عضو پیچیده برای عملکرد بهینه خود به گلوکز پایدار و مواد مغذی خاصی وابسته است. در دوران امتحانات، که حجم کار ذهنی به شدت افزایش مییابد، نیاز به این سوخت به مراتب بیشتر میشود.
الف. مواد مغذی کلیدی برای مغز
اسیدهای چرب امگا -۳، این چربیها ساختار اصلی غشای سلولهای مغزی را تشکیل میدهند و برای ارتباطات عصبی ضروری هستند. کمبود آنها با اختلال در تمرکز و حافظه مرتبط است که منابع اصلی آنها عبارند از ماهیهای چرب مانند سالمون، ساردین، گردو، دانه کتان و دانه چیا.
ویتامینهای گروه B مانند ویتامینهای B6، B12 و فولات یا B9 در تولید انتقال دهندههای عصبی مانند سروتونین و دوپامین نقش دارند که بر خلق و خو، تمرکز و کاهش استرس تأثیر میگذارند که منابع اصلی آنها عبارند از تخم مرغ، غلات کامل، حبوبات و سبزیجات برگ سبز تیره.
لازم به ذکر است استرس و فعالیت ذهنی بالا رادیکالهای آزاد تولید میکنند. آنتی اکسیدانها از سلولهای مغزی در برابر این آسیبها محافظت میکنند که منابع اصلی آنها عبارتند از انواع توتها مانند بلوبری، توت فرنگی، شکلات تلخ با حداقل ۷۰٪ کاکائو، و سبزیجات رنگی.
کربوهیدراتهای پیچیده، منبع اصلی و پایدار گلوکز برای مغز هستند. برخلاف قندهای ساده، کربوهیدراتهای پیچیده انرژی را به آرامی آزاد میکنند و از افت ناگهانی قند خون که منجر به خستگی و مه مغزی میشود جلوگیری میکنند که منابع اصلی آنها عبارند از جو دوسر، برنج قهوهای، کینوا، و نانهای سبوس دار.
ب. تأثیر غذاهای ناسالم بر تمرکز
مصرف بیش از حد قندهای ساده مانند شیرینی جات و نوشابهها منجر به افزایش سریع قند خون و به دنبال آن ترشح انسولین میشود. این فرآیند به سرعت با افت قند خون همراه است که علائم آن شامل خستگی شدید، تحریک پذیری و ناتوانی در حفظ تمرکز است. غذاهای چرب و سرخ شده نیز هضم سنگینی دارند و انرژی بدن را به جای مغز، صرف دستگاه گوارش میکنند.
۲. صبحانه روز امتحان؛ مهمترین وعده
صبحانه در روز امتحان، سوخت اولیه و تعیین کننده سطح انرژی و تمرکز شما در طول آزمون خواهد بود. نخوردن صبحانه یا مصرف یک صبحانه نامناسب میتواند موفقیت شما را تحت الشعاع قرار دهد.
پیشنهادهای صبحانه مناسب برای روزهای مطالعه و امتحان: مادههای غذایی پیشنهادی همراه با مزایا و روش مصرف:
۱. تخم مرغ: تأمین پروتئین باکیفیت و کولین که برای بهبود حافظه مفید است. میتوانید آن را به صورت آب پز، عسلی یا املت کم روغن با سبزیجات آماده کنید.
۲. جو دوسر (Oatmeal): منبعی از کربوهیدراتهای پیچیده و فیبر بالا که انرژی پایدار فراهم میکند. بهتر است جو دوسر را با شیر کم چرب، کمی دارچین و چند عدد مغز بادام پخته و میل کنید.
۳. نان سبوس دار: دارای فیبر و ویتامینهای گروه B است. پیشنهاد میشود همراه با پنیر کم نمک و چند برش خیار یا گوجه مصرف شود.
۴. موز: سرشار از پتاسیم، منیزیم و قند طبیعی است. میتوانید آن را به صورت تازه بخورید یا در کنار ماست و به صورت اسموتی استفاده کنید.
۵. گردو و بادام: حاوی امگا ۳ و چربیهای مفید هستند. یک مشت کوچک از این آجیلها گزینه مناسبی به عنوان مکمل صبحانه خواهد بود.
صبحانههایی که بهتر است اجتناب شود:
شیرینیهای دانمارکی، کروسان و کیکهای خامهای: حاوی مقادیر زیادی قند پالایش شده و چربیهای اشباع که انرژی را سریعاً بالا برده و سپس سقوط میدهند. غذاهای چرب و سرخ شده: مانند سوسیس و بی کن که دستگاه گوارش را درگیر کرده و احساس سنگینی و خواب آلودگی ایجاد میکنند. نوشیدنیهای انرژی زا یا قهوههای بسیار شیرین: اینها تعادل بدن را مختل کرده و میتوانند منجر به اضطراب و تپش قلب شوند.
۳. ناهار و شام برای حفظ انرژی
وعدههای غذایی اصلی در طول روز باید به گونهای باشند که انرژی لازم برای ادامه مطالعه یا شرکت در جلسه آزمون را فراهم کنند، بدون آنکه فرد دچار حالت خمودگی پس از غذا (Food Coma) شود. هدف، تعادل پروتئین، فیبر و کربوهیدراتهای آهسته رهش است.
ناهار مناسب، وعده انرژی بخش
ناهار باید قوی اما نه سنگین باشد تا بتوانید بلافاصله پس از آن به مطالعه یا آزمون ادامه دهید. در ادامه به معرفی برخی از آنها میپردازیم. منابع پروتئین خالص مانند مرغ بدون پوست، کبابی یا بخار پز، ماهی به ویژه ماهی سالمون به دلیل امگا ۳ یا گوشت قرمز کم چرب. کربوهیدرات پیچیده مانند برنج قهوهای، کینوا، سیب زمینی شیرین یا نان گندم کامل. مقدار زیادی سبزیجات بخارپز یا سالاد تازه با روغن زیتون و آبلیمو. مثال: یک پرس کوچک ماهی سالمون با کینوا و بروکلی بخارپز.
شام مناسب، وعده سبک برای خواب راحت
شام باید سبک تر باشد تا هضم آن به نیمههای شب نکشد و مزاحم خواب مورد نیاز برای تثبیت یادگیری نشود در ادامه به برخی از آنها میپردازیم. سوپها مانند سوپ جو، سوپ سبزیجات، یا سوپ مرغ سبک، که آب رسانی بدن را نیز تأمین میکنند. ماست و لبنیات مانند ماست یونانی ساده یا دوغ کم نمک، که حاوی تریپتوفان برای بهبود کیفیت خواب هستند. مغزها مانند مقدار کمی بادام یا پسته خام به عنوان میان وعده سبک شبانه.
غذاهایی که باید از آنها برای وعده ناهار و شام اجتناب کرد
غذاهای پر ادویه یا سرخ کردنی: این غذاها میتوانند منجر به سوزش معده یا رفلاکس شوند که تمرکز را مختل میکند. وعدههای غذایی بزرگ و حجیم: مصرف زیاد غذا در شام باعث افزایش دمای بدن و مشکل در به خواب رفتن میشود. بهتر است شام را حداقل ۲ تا ۳ ساعت قبل از خواب میل کنید.
۴. میان وعده تقویت کننده مغز
هنگام مطالعه مداوم، سطح قند خون ممکن است افت کند. میان وعدههای کوچک و مغذی میتوانند این افت را جبران کنند و به حفظ حالت بیداری و هوشیاری کمک کنند.
پیشنهادهایی برای میان وعدههای تقویت کننده مغز
مغزها و دانهها، بهترین انتخاب برای انرژی پایدار. گردو، فندق، بادام، تخمه کدو و تخمه آفتابگردان سرشار از ویتامین E، منیزیم و چربیهای سالم هستند. میوههای با شاخص گلیسمی پایین مانند سیب، گلابی، پرتقال و گریپ فروت. مصرف میوههایی که آب بیشتری دارند، به تأمین آب بدن نیز کمک میکند. ماست و کفیر، منابع خوبی از پروتئین و پروبیوتیک ها هستند که سلامت روده و ارتباط آن با مغز را بهبود میبخشند. میوه خشک در حد اعتدال مانند کشمش، خرما یا توت خشک به دلیل قند طبیعی میتوانند انرژی زا باشند، اما باید در مصرف آنها زیاده روی نکرد.
پرهیز از برخی میان وعدهها
تنقلات فرآوری شده مانند چیپس، پفک، و ساندویچهای سوسیس و کالباس که سرشار از نمک، چربیهای ترانس و مواد نگهدارنده هستند. آب نباتها و شکلاتهای شیری که این مواد به سرعت قند خون را بالا برده و انرژی شما را به سرعت تحلیل میبرند.
۵. نوشیدنیهای مناسب در روزهای امتحان
آبرسانی یا هیدراتاسیون یکی از سادهترین و در عین حال مؤثر ترین راهها برای حفظ عملکرد شناختی است. مغز برای پردازش اطلاعات به آب نیاز دارد. پیشنهادهایی برای داشن یک نوشیدنی مناسب آب ساده، اصل اساسی است. سعی کنید در طول مطالعه، یک بطری آب در دسترس داشته باشید و بهطور منظم جرعه جرعه بنوشید. کم آبی به اندازه ۱ تا ۲ درصد وزن بدن میتواند حافظه کوتاه مدت و تمرکز را به شدت کاهش دهد.
دمنوش های گیاهی آرام بخش
بابونه: شناخته شده برای خواص آرامش بخش و کمک به کاهش اضطراب قبل از خواب. گل گاو زبان: در طب سنتی برای تقویت حافظه و کاهش استرس مفید است. چای سبز: حاوی کافئین کم و L-Theanine است که توجه را بدون ایجاد هیجان شدید افزایش میدهد.
پرهیز از استفاده از برخی نوشیدنیها
مصرف بیش از حد کافئین: اگرچه یک فنجان قهوه میتواند مفید باشد، مصرف بیش از حد باعث اضطراب، تپش قلب و در نهایت خستگی مفرط میشود. نوشابههای گازدار و شیرین: حاوی مقدار زیادی قند و افزودنیهای شیمیایی هستند که نه تنها سودی ندارند، بلکه موجب نفخ و ناراحتی گوارشی نیز میشوند.
۶. خوراکیهایی که بهتر است اجتناب شوند
در این بخش فهرستی از خوراکیها که باید به دلیل تأثیر منفی مستقیم بر عملکرد مغزی و سطح انرژی از آنها دوری کرد، ارائه میشود:
فست فود ها و غذاهای چرب
نمونهها: پیتزا، سیب زمینی سرخ کرده، ساندویچهای پر از سس مایونز
دلیل: هضم دشوار، کاهش جریان خون به مغز، ایجاد خواب آلودگی
شیرینی جات و شکلاتهای شیرین
نمونهها: کیکهای صنعتی، آب نباتها، شکلاتهای پر شکر
دلیل: ایجاد نوسانات شدید قند خون که انرژی اولیه را زیاد میکند اما سریع افت میدهد.
نوشیدنیهای انرژی زا
نمونهها: نوشابههای انرژی زا، نوشابههای گازدار با قند بالا
دلیل: میزان بالای کافئین و شکر، و افزایش اضطراب و استرس.
غذاهای شور
نمونهها: چیپس، انواع شورها و خیارشور زیاد
دلیل: مصرف نمک زیاد باعث کم آبی بدن شده و کم آبی موجب کاهش تمرکز میشود
۷. نکاتی برای حفظ آرامش و تقویت حافظه
تغذیه مؤثر باید همراه با عادات رفتاری سالم باشد تا اثربخشی دو چندان داشته باشد.
الف. تأثیر رفتارهای روزانه
اهمیت خواب: خواب شبانه حداقل ۷ تا ۸ ساعت حیاتی است. در طول خواب، فرآیند تثبیت حافظه اتفاق میافتد؛ یعنی اطلاعاتی که در طول روز آموختهاید، به حافظه بلند مدت منتقل میشوند. مدیریت زمان مطالعه: از شب زنده داری اجتناب کنید. مطالعه سنگین در ساعات پایانی شب قبل از امتحان، باعث خستگی و کاهش توانایی بازیابی اطلاعات در زمان آزمون میشود.
فعالیت بدنی سبک: پیاده روی کوتاه حتی ۱۰ تا ۱۵ دقیقهای قبل از شروع مطالعه یا قبل از رفتن به جلسه امتحان، گردش خون را افزایش داده و اکسیژن رسانی به مغز را بهبود می بخشد و اضطراب را کاهش میدهد. تکنیکهای تنفسی: در زمان استرس، چند بار نفس عمیق شکمی بکشید. این کار سیستم عصبی پاراسمپاتیک را فعال کرده و ضربان قلب را کاهش میدهد.
ب. خوراکیهای تقویت کننده حافظه
تحقیقات نشان دادهاند برخی ادویهها و ترکیبات غذایی تأثیر مستقیمی بر عملکرد شناختی دارند:
گردو: به دلیل ساختار ظاهری شبیه به مغز، و محتوای بالای امگا ۳، به عنوان غذای مغز شناخته میشود.
تخم مرغ: منبع عالی کولین که پیشساز استیل کولین، یک انتقال دهنده عصبی کلیدی برای حافظه و یادگیری است.
ماهیهای چرب: منبع اصلی DHA که برای حفظ ساختار و کارایی نورونها ضروری است.
زعفران: این ادویه گران بها دارای خواص آنتی اکسیدانی قوی است و برخی مطالعات تأثیر آن را در بهبود خلق و خو و کاهش علائم اضطراب تأیید کردهاند.
دارچین: به تنظیم قند خون کمک کرده و دارای خواص ضدالتهابی است. دارچین میتواند در کنترل نوسانات انرژی مؤثر باشد.
۸. جمع بندی نهایی
تغذیه مناسب در روزهای امتحان میتواند مسیر موفقیت را هموار تر کند. انتخاب غذاهای سالم و متعادل، نه تنها جسم را سبک و فعال نگه میدارد، بلکه ذهن را برای تمرکز و یادگیری بهینه آماده میسازد. یادتان باشد که سلامت مغز و بدن در گرو نظم و آگاهی غذایی است؛ هر لقمهای که میخورید میتواند گامی باشد به سوی نتیجهای بهتر در امتحان.
قانون کلی: بدن شما در روزهای امتحان باید مانند یک اتومبیل مسابقه عمل کند؛ به جای سوخت ارزان و پر از آلاینده مانند قندها و چربیهای بد، به سوخت ممتاز مانند پروتئینها، فیبر و چربیهای سالم نیاز دارد. در نهایت، تغذیه درست، خواب کافی و آرامش روان سه ستون اصلی موفقیت در روزهای امتحان هستند. با رعایت این اصول، استرس امتحان کمتر و اعتماد به نفس بیشتر خواهد شد. موفق باشید.
کد خبر 6706061
-
یک میلیون و ۱۰۰ هزار افغانستانی از مرز دوغارون به کشورشان بازگشتند
-
در روزهای امتحان چی بخوریم؟
-
فیاضی: بخش قابل توجهی از املاک دولتی در شمال بلااستفاده مانده است
-
بهاریان: چالش تأمین اعتبار سد راه فعالیتهای کشتی همدان است
-
برگزاری جشنواره صالحین برای تجلیل فعالان برتر تربیتی در خراسان جنوبی
-
علمای اهل سنت سیستان و بلوچستان: حماسه ۹ دی آینه وحدت ملی است
-
تقویت تیمهای بازرسی و پایش بازار در دورود برای مقابله با گرانفروشی
-
انسداد مقطعی برخی از محورهای مواصلاتی کشور بهدنبال بارشهای گسترده
-
آخرین فرصت برای شرکت در حراجی زمستانه سکه طلا در مرکز مبادله
-
آبگرفتگی منازل در پی بارندگیهای اخیر بخش جغین
-
هواشناسی اصفهان: بیشترین بارندگی در چادگان ثبت شد
-
ورود سامانههای بارشی پیاپی به کشور؛ تهران ۱۲ درجه سردتر میشود
-
دومین خروجی قطعی زمستانی پرسپولیس مشخص شد/ جدایی دو بازیکن مشروط شد
-
ورودی آب استان بوشهر از خط کازرون قطع میشود
-
مصباحیمقدم: همه ارز صادرات در کوتاهترین زمان به بازار ارز تزریق شود
-
خشم ریاض از اقدام تلآویو؛ «نتانیاهو دیوانه است»
-
هشدار بارشهای سیلآسا و افت شدید دما در ۱۵ استان کشور
-
ایران با ۱۰ پروژه کلیدی AI قدرتمندتر شد؛ رتبه جهانیمان تغییر میکند؟
-
تداوم بارشها در هرمزگان؛ بندرلنگه در صدر میزان بارندگیها است
-
بازگشایی دهنههای پل روستای سکل پس از انسداد بر اثر بارندگی اخیر
-
روزنامههای ورزشی دوشنبه هشتم دی ۱۴۰۴
-
روزنامههای اقتصادی دوشنبه هشتم دی ۱۴۰۴
-
روزنامههای صبح دوشنبه هشتم دی ۱۴۰۴
-
روزنامههای صبح یکشنبه هفتم دی ۱۴۰۴
-
روزنامههای اقتصادی یکشنبه هفتم دی ۱۴۰۴
- پخش عمده موبایل مشهد
- مانتو
- تور شفق قطبی
- تعمیر کامپیوتر تهران
- ایمپلنت دندان
- استعلام شرکت با کد ملی
- آلپاری
- تبلیغات گوگل ادز
- فروش خودرو کارکرده
- خرید دستگاه تصفیه آب
- سرور اچ پی
- خرید دام زنده
- مهرینو
- تهران تایمز
- روزنامه آگاه
نظرات کاربران